Slapeloosheid, dutten gekoppeld aan verhoogd risico op chronische ziekten in nieuw onderzoek
Het bewijs is duidelijk: slechte slaapgewoonten kunnen schadelijk zijn voor onze gezondheid. Maar niet alle ‘slechte’ slaap is hetzelfde, en sommige slaappatronen houden een sterker verband met chronische gezondheidsproblemen zoals hartziekten, kanker en diabetes.
Onderzoekers ontdekten dat mensen die overdag dutten en mensen met slapeloosheid een grotere kans hadden op het ontwikkelen van een chronische gezondheidstoestand dan andere soorten slapers. Ze brachten ook factoren aan het licht, zoals leeftijd en arbeidsstatus, die bepaalde slaapproblemen waarschijnlijker maakten.
Deze resultaten houden stand, zelfs na controle voor bestaande gezondheidsproblemen en variabelen zoals opleiding en inkomen, zegt hoofdauteur Soomi Lee, PhD, universitair hoofddocent menselijke ontwikkeling en gezinsstudies aan Penn State in State College, Pennsylvania.
De bevindingen geven ook aan dat volksgezondheidsinspanningen en -interventies om chronische ziekten terug te dringen, gericht moeten zijn op de verschillende slaappatronen van mensen in plaats van op one-size-fits-all, zegt ze.
Onderzoekers identificeerden vier soorten slapers
Om de verschillende manieren waarop mensen slapen en de impact van slaap op de gezondheid op de lange termijn beter te begrijpen, gebruikten onderzoekers gegevens van ongeveer 3.700 volwassenen die deelnamen aan het ‘Midlife in the United States’-onderzoek. Onderzoekers verzamelden gegevens op twee tijdstippen met een tussenpoos van tien jaar over zelfgerapporteerde slaapgewoonten, waaronder slaapregelmaat en -duur, waargenomen slaaptevredenheid en alertheid overdag, evenals het aantal en het type chronische aandoeningen.
Uit de analyse kwamen vier verschillende slaappatronen naar voren:
- Goede slapers De naam zegt het al: deze mensen kregen voldoende slaap en rapporteerden slaaptevredenheid zonder slaperigheid overdag.
- Weekend inhaalslapers Deze groep sliep onregelmatig. Meestal kregen ze doordeweeks niet genoeg rust en sliepen ze meer uren in het weekend of op niet-werkdagen.
- Slapeloosheid Slapers Deze mensen hadden symptomen zoals een korte slaapduur, vermoeidheid overdag en het lang duren voordat ze in slaap vielen.
- Nappers Deze mensen sliepen meestal goed, maar deden overdag regelmatig een dutje.
Bepaalde slaapstijlen die verband houden met hartziekten, diabetes, kanker en kwetsbaarheid
Onderzoekers analyseerden vervolgens informatie over het slaappatroon van de deelnemers, samen met informatie over leeftijd, arbeidsstatus, opleiding en gezondheid gedurende de periode van tien jaar.
De belangrijkste bevindingen waren onder meer:
- Meer dan de helft van de deelnemers bestond uit slapeloosheidsslapers of dutjes, die beide als suboptimale slaappatronen worden beschouwd.
- Slapeloosheid werd in verband gebracht met een significant hogere kans op chronische gezondheidsproblemen, waaronder hartaandoeningen, diabetes, depressie en kwetsbaarheid (een combinatie van zwakte, traagheid, uitputting en een verminderd activiteitenniveau).
- Een dutje doen werd ook in verband gebracht met een hoger risico op diabetes, kanker en kwetsbaarheid.
- Inhaalslaap in het weekend werd niet in verband gebracht met een chronische aandoening.
Hoewel inhaalslaapjes in het weekend niet in verband werden gebracht met chronische aandoeningen, was de kans groot dat mensen met deze slaapstijl na verloop van tijd overgingen op een dutje, zegt dr. Lee.
Onderzoekers ontdekten ook dat mensen met een lagere opleiding en zonder baan een grotere kans hadden op slapeloosheid, en dat oudere volwassenen en gepensioneerden vaker een dutje deden. Ze ontdekten ook dat het onwaarschijnlijk was dat mensen hun slaappatroon in de loop van de tien jaar zouden veranderen, vooral als ze slapeloosheidsslapers of dutjes waren.
Bevindingen kunnen worden gebruikt om gerichte slaapbehandelingen en -interventies te ontwikkelen
Deze bevindingen zijn logisch gezien wat wetenschappers al weten over slaap en het risico op chronische gezondheidsproblemen, zegt Ruth Benca, MD, hoogleraar geneeskunde en slaapexpert bij Atrium Health Wake Forest Baptist in Winston Salem, North Carolina, die niet betrokken was bij de studie.
Terwijl dutjes en inhaalslaapjes in het weekend (ook wel sociale jetlag genoemd) niet altijd gezondheidsproblemen zijn, is slapeloosheid dat wel, zegt ze. “Slapeloosheid kan leiden tot slaapgebrek, wat gepaard gaat met negatieve gezondheidsresultaten”, zegt dr. Benca.
“De bevinding dat het slaaptype van mensen meestal niet verandert, was interessant; het was vrij stabiel over een periode van 10 jaar. Dat is belangrijk omdat het suggereert dat een gepersonaliseerde aanpak, gericht op het type slaper dat je bent, effectief kan zijn”, zegt ze.
Is een dutje goed of slecht voor uw gezondheid?
“Ik heb patiënten die mij vragen of het goed of slecht is om een dutje te doen, en mijn antwoord is: ‘Ja’”, zegt Benca. De kwestie van dutten is ingewikkeld: soms is het nuttig en soms is het schadelijk, zegt ze.
In veel culturen is een dutje heel normaal, en er zijn zelfs aanwijzingen dat het de cognitieve en atletische prestaties kan verbeteren, zegt Benca. “Aan de andere kant kan een dutje ook een teken zijn van onderliggende gezondheidsproblemen. Iemand met slaapapneu kan bijvoorbeeld overdag extreem slaperig zijn en dutjes doen”, zegt Benca.
De behoefte aan een dutje kan ook een teken zijn van neurodegeneratieve aandoeningen bij oudere volwassenen, omdat hun biologische ritme minder robuust is en ze 's nachts niet goed slapen, zegt ze.
“Het andere dat we weten en dat door dit onderzoek wordt bevestigd, is dat oudere volwassenen, vooral gepensioneerden, vaker een dutje doen, simpelweg omdat ze dat kunnen”, zegt Benca.
Als je van een dutje overdag houdt, zorgt het kort houden van de dutjes (zoals 30 minuten tot een uur) ervoor dat je gemakkelijker wakker wordt, zegt ze, en voegt eraan toe dat een dutje vlak voor bedtijd het moeilijker kan maken om 's nachts in slaap te vallen.
Inhaalslaap in het weekend is niet ideaal
Het probleem is dat inhaalslaap in het weekend kan bijdragen aan onregelmatige slaappatronen en slaapgebrek gedurende de week, zegt ze.
“Dat betekent niet dat als je moe bent, je 's ochtends niet later moet slapen als je daartoe de mogelijkheid hebt”, zegt Benca. “Maar als je chronisch slaapgebrek hebt, kan het zijn dat het inhalen van een dag of twee niet noodzakelijk alles corrigeert.”
Gedragsveranderingen en behandelingen kunnen de slaap verbeteren
Slaap is een alledaags gedrag dat aanpasbaar is, zegt Lee. “Dus, als we de slaap bijna elke dag kunnen verbeteren, welke resultaten zouden we dan na enkele maanden of zelfs meerdere jaren kunnen zien? Betere slaapgewoonten kunnen veel belangrijke verschillen maken, van het verbeteren van sociale relaties en werkprestaties tot het bevorderen van gezond gedrag op de lange termijn en gezond ouder worden”, zegt Lee.
Als gedragsveranderingen niet genoeg zijn om slapeloosheid te stoppen, zijn er ook behandelingen die kunnen helpen, zegt Benca. “De huidige aanbevolen eerstelijnsbehandeling is cognitieve gedragstherapie, een gedragsbehandeling waarvan we weten dat deze effectief kan zijn voor de meeste mensen die daartoe in staat zijn”, zegt ze.
Het probleem met cognitieve gedragstherapie (CGT) is dat er niet veel getrainde therapeuten zijn. “Hoewel er apps en versies zijn die mensen zelfstandiger kunnen doen, kan het voor mensen – vooral voor mensen met ernstigere problemen – lastiger zijn om de aanbevelingen zelfstandig op te volgen”, zegt Benca.
Slaaphygiëne is het eerste waar u aan moet werken
Het is belangrijk op te merken dat CBT niet hetzelfde is als slaaphygiëne, wat de term is voor goede slaapgewoonten, zoals op dezelfde tijd naar bed gaan en opstaan en het vermijden van cafeïne in de middag, zegt Benca. “Goede slaaphygiëne is belangrijk, en dat is het eerste waar je aan moet werken als je slaapproblemen hebt”, zegt ze.
Er zijn ook verschillende soorten medicijnen beschikbaar die kunnen worden gebruikt tegen slapeloosheid, en ze hebben verschillende effecten op slaap en waakzaamheid, zegt Benca. “Het is een kwestie van samenwerken met uw arts om erachter te komen of een medicijn geschikt voor u is, en zo ja, welke”, zegt ze.