Onderzoek naar gezichtsblindheid (prosopagnosie) maakte gebruik van ‘Game of Thrones’-beelden en hersenscans
Onderzoekers maakten gebruik van Magnetic Resonance Imaging (MRI) om de hersenen te scannen van kijkers van de populaire serie. Daaruit kwamen ze tot de conclusie dat het vermogen om gezichten te herkennen niet alleen gebaseerd is op hoe iemand eruitziet, maar ook op wat we over hem of haar weten.
“Ons onderzoek verbetert ons begrip van hoe prosopagnosie lijkt te zijn gekoppeld aan verminderde neurale verbindingen, waardoor het lastig wordt om gezichten te associëren met persoonlijke kennis, wat cruciaal is voor herkenning”, aldus hoofdauteur Tim Andrews, PhD, hoogleraar aan de afdeling psychologie van de Universiteit van York in Engeland.
Deelnemers keken naar ‘Game of Thrones’ terwijl ze een hersenscan ondergingen
De onderzoekers rekruteerden 73 proefpersonen: 28 met gezichtsblindheid en 45 zonder de aandoening (de controle- of neurotypische groep).
Deelnemers werden geselecteerd om elk van de volgende groepen te vertegenwoordigen:
- Controledeelnemers die regelmatig keken Game of Thrones
- Controledeelnemers die niet bekend zijn met de show
- Mensen met prosopagnosie die bekend zijn met Game of Thrones
- Mensen met prosopagnosie die de show nog nooit hebben gezien
Wetenschappers scanden de hersenen van alle proefpersonen terwijl ze naar beelden van het middeleeuwse drama keken. (Waarom Game of Thrones? Volgens de onderzoekers kozen ze de serie vanwege de sterke personages met genuanceerde persoonlijkheden.)
Toen de hoofdpersonages op het scherm verschenen, lieten MRI-scans zien dat bij neurotypische deelnemers die de personages kenden, de hersenactiviteit toenam in de hersengebieden die verband houden met niet-visuele kennis over de personages, zoals wie ze zijn en wat we over ze weten.
De verbindingen tussen de visuele hersenen en deze niet-visuele gebieden waren ook groter bij neurotypische mensen die bekend waren met Game of ThronesDeze activiteitsgolven waren echter aanzienlijk minder in de groep neurotypische mensen die de serie nooit hadden bekeken.
De onderzoekers herhaalden het experiment bij proefpersonen met gezichtsblindheid.
“We ontdekten dat de activiteit in deze niet-visuele regio’s aanzienlijk werd verminderd, net als de connectiviteit tussen de visuele en niet-visuele regio’s. Dit levert opnieuw meer bewijs dat deze niet-visuele regio’s belangrijk zijn voor herkenning,” zegt Dr. Andrews.
Hoe herkent ons brein een bekend gezicht?
Eerder onderzoek naar gezichtsherkenning richtte zich vooral op de manier waarop we mensen herinneren op basis van hoe hun gezicht eruitziet. Andrews gaat ervan uit dat we gezichten herkennen door hun visuele eigenschappen, zoals kenmerken, configuratie en textuur, te leren kennen.
“Maar in het echte leven leren we ook over mensen, niet alleen hoe ze eruit zien. Deze niet-visuele, conceptuele informatie omvat wie een persoon is, wat ze doen, hoe ze zijn. Ons onderzoek geeft aan dat het gaat om het verbinden van een gezicht met kennis over de persoon, inclusief hun karaktereigenschappen, lichaamstaal, onze persoonlijke ervaringen met hen en onze gevoelens voor hen,” zegt Andrews.
Uit de bevindingen blijkt ook dat mensen met gezichtsblindheid moeite hebben met het inschatten van sociale situaties, omdat ze geen gebruik kunnen maken van niet-visuele informatie over mensen, zegt hij.
Onderzoekers zijn van plan om in de toekomst meer gedetailleerd te onderzoeken hoe activiteit in verschillende hersengebieden ons in staat stelt gezichten te herkennen en welke factoren dit proces kunnen verstoren.
Gezichtsblindheid kan een uitdaging zijn om mee te leven
Gezichtsblindheid kan een zeer moeilijke en isolerende aandoening zijn, zegt dr. Christopher Filley, hoogleraar neurologie en psychiatrie aan de University of Colorado School of Medicine in Anschutz, Colorado, die niet bij het onderzoek betrokken was.
“Mensen met gezichtsblindheid kunnen als onbeleefd of onhandig of zelfs als autistisch of geestelijk ziek worden beschouwd, omdat ze mensen die ze kennen niet kunnen herkennen”, zegt hij.
De ernst van de aandoening kan variëren van moeite met het herkennen van bekenden tot het niet herkennen van partners of zelfs het eigen gezicht, zegt Dr. Filley.
Er is geen genezing voor gezichtsblindheid. Mensen die problemen ervaren, moeten momenteel met een zorgverlener praten om gedrags- en fysiotherapie te vinden om de aandoening te helpen beheersen en compenseren.
Kunnen de onderzoeksresultaten gebruikt worden om mensen met prosopagnosie te helpen?
Volgens Andrews is het nog niet duidelijk hoe de inzichten uit het onderzoek direct gebruikt kunnen worden om mensen met gezichtsblindheid te helpen.
Maar aangezien de meeste eerdere pogingen om gezichtsherkenning bij prosopagnosie te verbeteren, gericht waren op de visuele eigenschappen van het gezicht, zouden deze nieuwe bevindingen mogelijk de basis kunnen vormen voor andere soorten interventies, zegt hij.