Diabetes, luchtvervuiling en alcohol hebben een grote impact op het risico op dementie, zo blijkt uit onderzoek
Als het om dementie gaat, kunnen bepaalde risicofactoren, zoals veroudering en genetica, niet worden veranderd. Maar andere risicofactoren kunnen worden gewijzigd, en als u weet wat deze zijn, kunt u stappen ondernemen om de impact ervan te minimaliseren en uw hersenen te beschermen.
“We weten dat een constellatie van hersengebieden eerder degenereert bij het ouder worden, en in deze nieuwe studie hebben we aangetoond dat deze specifieke delen van de hersenen het meest kwetsbaar zijn voor diabetes, verkeersgerelateerde luchtvervuiling (steeds een belangrijkere speler bij dementie) en alcohol,” zei de co-auteur van het onderzoek Gwenaëlle Douaud, PhD, universitair hoofddocent bij de Nuffield Department of Clinical Neurosciences aan de Universiteit van Oxford in Engeland, in een verklaring.
De resultaten suggereren dat bepaalde veranderingen in levensstijl mogelijk de hersenen tegen deze risicofactoren kunnen helpen beschermen. Mensen kunnen hun alcoholconsumptie terugdringen, een gezonde routine van voeding en lichaamsbeweging volgen om diabetes te voorkomen of om te keren, en situaties proberen te vermijden waarin er sprake is van zware luchtvervuiling.
Het vinden van de invloeden die degeneratie aanwakkeren
In eerder onderzoek hadden de wetenschappers een ‘zwakke plek’ in de hersenen ontdekt: een specifiek netwerk van hogere orde regio’s die zich niet alleen later tijdens de adolescentie ontwikkelen, maar later in het leven ook eerdere degeneratie vertonen. Ze ontdekten dat dit hersennetwerk bijzonder kwetsbaar is voor schizofrenie en de ziekte van Alzheimer.
Voor deze nieuwe studie onderzochten Dr. Douaud en haar medewerkers de hersenscans van 40.000 volwassenen in het Verenigd Koninkrijk tussen de 44 en 82 jaar oud om te bepalen hoe de kwetsbare hersengebieden werden beïnvloed door genetische en aanpasbare factoren – factoren die mogelijk kunnen worden veranderd. gedurende het hele leven om het risico op dementie te verminderen.
Ze verdeelden de aanpasbare invloeden in 15 brede categorieën:
- Bloeddruk
- Cholesterol
- Gewicht
- Roken
- Depressie
- Ontsteking
- Gehoor
- Slaap
- Socialisatie
- Eetpatroon
- Fysieke activiteit
- Onderwijs
- Vervuiling (de hoeveelheid stikstofoxide in de lucht)
- Diabetes
- Frequentie van alcoholinname
Na de laatste drie bleken de belangrijkste risicofactoren voor dementie slaap, gewicht, roken en bloeddruk te zijn.
Claire Sexton, DPhil, senior directeur van wetenschappelijke programma's en outreach voor de Alzheimer's Association, merkt op dat deze nieuwste bevindingen aansluiten bij eerder onderzoek naar gewoonten en omstandigheden die de kans op cognitieve achteruitgang kunnen vergroten.
“Dit zijn bekende risicofactoren voor dementie, dus hun associatie met een kwetsbaar hersennetwerk lijkt zeer plausibel”, zegt dr. Sexton, die niet bij het onderzoek betrokken was. “Meer onderzoek is van cruciaal belang in representatieve populaties om deze resultaten te repliceren en te bevestigen.”
Het aanpakken van die elementen die invloed hebben op de hersenen
Yuko Hara, PhD, directeur veroudering en Alzheimerpreventie bij de Alzheimer's Drug Discovery Foundation, legt verder uit waarom sommige factoren het risico op dementie verhogen en stelt manieren voor om deze te verminderen.
“Hoewel luchtverontreiniging niet geheel kan worden vermeden, zijn er wel stappen die u kunt nemen om uw blootstelling te verminderen”, zegt dr. Hara, die niet bij het onderzoek betrokken was. “Je kunt bijvoorbeeld online of met een app de luchtvervuilingsniveaus in jouw omgeving monitoren en binnen blijven op dagen met bijzonder hoge luchtvervuiling. Je kunt de blootstelling aan auto-uitlaatgassen ook beperken door ventilatieopeningen en ramen te sluiten in druk verkeer.”
Het behouden van gehoor, sociale banden en leren kan ook cognitieve achteruitgang voorkomen
Hoewel niet zo hoog op de lijst als andere risicofactoren, werden gehoorverlies en opleiding ook geïdentificeerd als factoren die de mogelijkheid op het ontwikkelen van dementie beïnvloeden.
Gehoorverlies kan een negatieve invloed hebben op de hersenfunctie en bijdragen aan sociaal isolement en depressie, die volgens Hara beide risicofactoren zijn voor dementie.
Als het om onderwijs gaat, zegt Hara dat levenslang leren geassocieerd wordt met een betere cognitieve gezondheid en hogere niveaus van cognitieve activiteit op middelbare of latere leeftijd.
“Het onderwijs is aanpasbaar omdat je het leren van nieuwe dingen altijd in je leven kunt integreren, zoals een nieuwe les volgen, een nieuwe taal leren, een muziekinstrument leren bespelen of een nieuwe dans leren”, zegt Hara.
