Hoe is het om een scan van de botmineraaldichtheid te krijgen?
De botziekte osteoporose is een veel voorkomende aandoening in de Verenigde Staten en treft bijna 20 procent van de vrouwen en 5 procent van de mannen ouder dan 50 jaar, volgens de Centers for Disease Control and Prevention.
Osteoporose treedt op omdat botten verzwakt zijn door hormoonverschuivingen door leeftijd, medicijnen of andere factoren. Op dezelfde manier waarop een gebouw afhankelijk is van stalen steigers om het sterk te houden, vertrouwt het lichaam op de interne steigers van zijn botten. Onze bottensteigers worden vooral op jonge leeftijd gebouwd. Naarmate we ouder worden – en vooral nadat een vrouw de hormonale overgang van de menopauze heeft doorgemaakt – verliezen botten kracht. Als ze zwak genoeg worden, kunnen ze breken.
De diagnose en behandeling van osteoporose moeten ruim vóór een breuk plaatsvinden, zegt Ira Khanna, MD, assistent-professor reumatologie aan Mount Sinai West in New York City. Het beste scenario is om de ziekte op te lopen ruim voordat er waarneembare symptomen optreden, zodat de ziekte zo effectief mogelijk kan worden behandeld, merkt ze op.
Screening op botmineraaldichtheid (BMD) is de belangrijkste manier waarop osteoporose en zijn voorloper, osteopenie, worden gedetecteerd. “De resultaten van een botmineraaldichtheidsscan geven een goede indicatie van de botsterkte. Het is de gouden standaard”, zegt Dr. Khanna.
Als de ziekte wordt ontdekt of als op dit scherm wordt vastgesteld dat uw botten een lagere dan optimale massa hebben, kunnen veranderingen in levensstijl en medicatie worden toegepast om de botten zo sterk mogelijk te houden.
Wat is een scan van de botmineraaldichtheid?
Het apparaat dat het meest wordt gebruikt om te screenen op osteoporose is een soort röntgenfoto op laag niveau, bekend als dual-energy röntgenabsorptiometrie, of DXA (uitgesproken als “dexa”).
Voor de test is een recept van een zorgverlener vereist. Vanwege de vereiste gespecialiseerde machine wordt deze doorgaans uitgevoerd in een radiologiecentrum of ziekenhuis.
De resultaten van de test worden gelezen door een radioloog, die vervolgens in overleg met uw reguliere zorgverlener bepaalt wat de beste behandelingskuur is.
Heb ik een botdichtheidscan nodig?
De Amerikaanse Preventive Services Task Force beveelt momenteel aan dat vrouwen zich laten screenen op de gezondheid van hun botten als ze 65 jaar of ouder zijn. (Er is niet genoeg bewijs om screening voor mannen aan te bevelen.)
Postmenopauzale vrouwen die jonger zijn dan 65 jaar moeten ook worden gescreend als ze een verhoogd risico lopen, zegt de taskforce. Factoren die het risico verhogen zijn onder meer een familiegeschiedenis van de ziekte, een vroege menopauze, overmatig alcoholgebruik, roken en het gebruik van bepaalde medicijnen, waaronder de steroïden die vaak worden gebruikt voor auto-immuunziekten en de aromataseremmers die kanker behandelen.
“Vrouwen en hun artsen moeten zich bewust zijn van de risicofactoren voor een lage botdichtheid en de noodzaak om mensen met risicofactoren eerder dan de aanbevolen 65 jaar te screenen”, zegt Stephanie Faubion, MD, directeur van het Mayo Clinic’s Center for Women’s Health en de medisch directeur van de North American Menopause Society.
Een online calculator, bekend als een FRAX Risk Assessment-tool, kan bepalen of u een verhoogd risico heeft, samen met een overleg met uw arts.
Screening wordt elke twee jaar na het eerste bezoek aanbevolen, zegt Khanna. Mensen die medicijnen tegen osteoporose krijgen, moeten mogelijk vaker worden gescreend om te zien of de medicijnen werken.
Wat zijn de voordelen van het maken van een botdichtheidscan?
BMD-scans zijn al lang veilig en kosteneffectief gebleken, stellen onderzoekers in een recensie van de methode gepubliceerd in de Tijdschrift voor nucleaire geneeskunde in 2021.
Eén kostencalculator schat dat de vergoeding bij een ziektekostenverzekering doorgaans slechts uw eigen bijdrage bedraagt, doorgaans $ 10 tot $ 30. Medicare dekt ook de screening.
Mensen zonder ziektekostenverzekering kunnen $ 150 tot $ 250 uitgeven, aldus de website.
Maar de kosten voor het breken van een bot door osteoporose bedragen meer dan 30.000 dollar, volgens een analyse gepubliceerd in de Amerikaans tijdschrift voor beheerde zorg in 2020.
Wat een botdichtheidstest inhoudt
Botdichtheidscans vereisen geen voorbereiding en zijn pijnloos. Normaal gesproken kunt u uw gewone kleding dragen, tenzij deze metalen haken, ritsen of gespen heeft die de werking van de machine kunnen verstoren.
In tegenstelling tot een gesloten MRI wordt bij een DXA-scan gebruik gemaakt van een open röntgentafel.
Gedurende de 10 tot 20 minuten die de procedure duurt, ligt u eenvoudig op uw rug op de tafel, zonder te bewegen. (Friemelen kan de beelden vervagen.) Een grote scanarm gaat langzaam over delen van uw lichaam, meestal de heup en de onderrug. De arm projecteert een smalle straal röntgenstraling met een lage dosis die wordt gebruikt om de dichtheid van de botten te berekenen.
Zijn er risico’s verbonden aan het maken van een botdichtheidscan?
DXA-schermen brengen “een extreem lage stralingsdosis” met zich mee, aldus de Tijdschrift voor nucleaire geneeskunde beoordeling.
Volgens Khanna moeten mensen zich geen zorgen maken over het risico op straling. “Het is minder straling dan we krijgen door natuurlijke achtergrondstraling die buiten rondloopt”, merkt ze op.
Hoe worden de resultaten geëvalueerd?
Een botdichtheidsscan vergelijkt de resultaten met de verwachte botdichtheid voor een jonge, gezonde volwassene.
Het verschil tussen de twee wordt uitgedrukt als een standaardafwijkingsscore (SD), ook wel een T-score genoemd.
Osteoporose treedt op wanneer de T-score -2,5 of lager is. Scores van -1,0 en -2,5 worden beschouwd als een lage botmineraaldichtheid, oftewel osteopenie, waarvoor soms ook behandeling nodig is.
Wat moet u doen als uw T-score wijst op osteoporose?
Mensen van wie de T-score significant botverlies aangeeft, moeten met medicijnen worden behandeld, adviseert Khanna. Sommige patiënten maken zich zorgen over de bijwerkingen van de geneesmiddelen, waaronder het veelbesproken maar zeer zeldzame risico op schade aan het kaakbot, genaamd osteonecrose.
“Maar als je het hebt over een risico-batenanalyse, is de kans groter dat het risico van het niet nemen van medicijnen een ernstige impact heeft op je leven en je sterfte dan het uiterst zeldzame risico op osteonecrose”, zegt ze.
Er zijn verschillende medicijnen die worden gebruikt om de aandoening te behandelen. U en uw arts moeten de opties bespreken – waaronder bisfosfonaten, hormoontherapie en andere – en bepalen welke het beste voor u is.
