Voor mensen met kanker verlicht cognitieve gedragstherapie depressie en angst

Uit een nieuw systematisch overzicht blijkt dat cognitieve gedragstherapie (CGT) de geestelijke gezondheid en de kwaliteit van leven van mensen met kanker en kankerpatiënten verbetert.

De nieuwste bevindingen bevestigen dat cognitieve gedragstherapie (CGT) voor veel mensen nuttig kan zijn bij het omgaan met de negatieve gevoelens die ontstaan ​​bij het leven met kanker, aldus corresponderend auteur Anao Zhang, PhD, universitair docent maatschappelijk werk aan de Universiteit van Michigan in Ann Arbor.

Volgens Dr. Zhang kan de analyse ook worden gebruikt om mensen te identificeren die het meest gebaat zijn bij CGT. Dat kan van invloed zijn op de manier waarop mensen worden behandeld tijdens en na hun kankerbehandeling.

Wat is cognitieve gedragstherapie (CGT)?

“Stel je voor dat je een vrouw bent die in de spreekkamer van haar dokter zit en net te horen heeft gekregen dat ze borstkanker heeft. Dat is het moment waarop opdringerige gedachten de overhand kunnen nemen bij veel patiënten,” zegt Ian Sadler, PhD, een specialist in psychosociale oncologie aan het Columbia University Cancer Center in New York City.

En helaas geven veel mensen, vooral vrouwen, zichzelf de schuld, zegt Dr. Sadler, die niet betrokken was bij het nieuwe onderzoek.

“Ze denken misschien dingen als: ‘Dit is mijn schuld, want ik rookte sigaretten op de universiteit’, of ‘Ik heb te veel gedronken’, of ‘Ik heb niet biologisch gegeten’. Dus er komen veel van dit soort negatieve gedachten bij hen op”, zegt hij.

Bij cognitieve gedragstherapie wordt van patiënten verwacht dat ze die gedachten erkennen en ze vervolgens voorzichtig ter discussie stellen, zegt Sadler.

“Je kunt ze niet stoppen; deze gedachten komen op ons af. We zijn als mens ontworpen om klaar te zijn voor bedreigingen. Het is ons sympathische zenuwstelsel dat doet wat het hoort te doen,” zegt hij.

CGT-studie gebruikte gegevens van meer dan 13.000 mensen in meer dan 100 onderzoeken

Om de impact van CGT te beoordelen in vergelijking met andere interventies zoals standaardtherapie, gebruikten onderzoekers gegevens van meer dan 13.000 deelnemers in ongeveer 130 onderzoeken. De proefpersonen waren tussen de 4 en 76 jaar oud, met een gemiddelde leeftijd van 58 jaar, en 79 procent was vrouw.

De analyse toonde aan dat CGT depressie en angst matig verbeterde bij mensen met kanker in het verleden of heden, ongeacht het type kanker. De behandelingseffecten voor verbeteringen in de kwaliteit van leven waren klein.

Onderzoekers ontdekten dat wanneer cognitieve gedragstherapie virtueel werd aangeboden, via telezorg of een app, de voordelen voor de geestelijke gezondheid of de kwaliteit van leven statistisch gezien niet significant waren. Volgens de auteurs is deze bevinding nader onderzoek waard.

De auteurs analyseerden ook de voordelen afhankelijk van de leeftijd van de kankerpatiënt of -overlevende en deelden mensen in één van de drie groepen in: 4 tot 39 jaar, 40 tot 64 jaar en 65 jaar en ouder.

Ze ontdekten dat CGT weliswaar gunstig was voor de twee jongere groepen voor zowel de kwaliteit van leven als de mentale gezondheid, maar statistisch gezien niet effectief was voor senioren. Aangezien de meerderheid van de mensen met de diagnose kanker ouder is, is deze bevinding zorgwekkend en vereist meer onderzoek, schreven de auteurs.

Volgens Zhang betekent dit niet dat cognitieve gedragstherapie niet zeer effectief kan zijn voor oudere patiënten met kanker, maar het betekent mogelijk wel dat therapeuten beter moeten worden opgeleid om mogelijke obstakels te overwinnen, zoals generatieverschillen tussen clinicus en patiënt.

Hoe komt het nieuwe onderzoek overeen met wat er al bekend is?

Deze bevindingen komen overeen met een aantal andere meta-analyses over CGT voor kankerpatiënten, waaruit blijkt dat de therapie kan helpen bij stemming, angst en kwaliteit van leven, aldus Barbara Andersen, PhD, hoogleraar psychologie en klinisch psycholoog die de biogedragsaspecten van kanker bestudeert aan de Ohio State University in Columbus.

Dr. Andersen vermoedt dat de bescheiden verbeteringen in de kwaliteit van leven waarschijnlijk komen doordat de kwaliteit van leven-metingen die in de meeste onderzoeken worden gebruikt, ‘niet bijzonder goed’ zijn in het meten van de effectiviteit van CGT.

“Het komt niet doordat CGT geen positieve impact heeft op de kwaliteit van leven – het doet dat juist heel direct in termen van het veranderen van negatieve stemmingen en emoties”, zegt Andersen, die niet betrokken was bij de meta-analyse.

Andersen heeft twijfels over de leeftijdsgerelateerde bevindingen van het onderzoek.

“Die bevinding uit de subgroepanalyse kan het gevolg zijn van de manier waarop de onderzoekers de data hebben geanalyseerd”, zegt ze.

Volgens Andersen lijkt het bijvoorbeeld problematisch om kinderen van vier jaar oud in dezelfde groep te plaatsen als dertigers om de impact van cognitieve gedragstherapie te onderzoeken.

Zo kan CGT mensen met kanker helpen bij het omgaan met dagelijkse uitdagingen

Bij CGT is het handig om je een driehoek voor te stellen, met gedachten, emoties en gedragingen op elke hoek, zegt Sadler. Ter illustratie geeft hij een voorbeeld van een patiënt die thuiskomt van een chemotherapiesessie en niet uit bed wil komen.

“Ze denken misschien: ‘Ik wil gewoon onder deze dekens blijven en nooit meer wakker worden. Wat is het nut om op te staan? Ik voel me vreselijk'”, zegt hij.

Dat kan leiden tot een emotie als verdriet, woede of hopeloosheid, en die emoties kunnen het gedrag van in bed liggen versterken. Gedragingen hebben invloed op gedachten en vice versa, en hetzelfde geldt voor emoties, legt Sadler uit.

“Bij CGT proberen we de patiënt te trainen om te herkennen waar hij/zij zich bevindt. Dus in dit geval, als ze zin hebben om in bed te blijven, is het enige wat ze eigenlijk moeten doen, uit bed komen, zich aankleden en douchen,” zegt hij.

Het is niet verkeerd om af en toe in bed te blijven als je dat nodig vindt, maar in veel gevallen kan opstaan ​​en aan de dag beginnen helpen om je gedachten uit de negatieve spiraal te krijgen en je beter te voelen, zegt Sadler.

Maar volgens hem gaat het bij CGT niet om altijd positief of sterk zijn of het vermijden van negatieve gedachten.

“Het gaat erom dat je leert een scherpzinnige observator te worden van wat er op je afkomt en een negatieve gedachte te identificeren en te zeggen: ‘Wacht even, dat is geen behulpzame gedachte. Ik besteed er veel te veel tijd aan'”, zegt Sadler.

Als je cognitieve gedragstherapie hebt gevolgd, heb je waarschijnlijk geleerd over methoden die je kunnen helpen om te stoppen met piekeren.

“Probeer de komende minuut of twee wat aandachtig adem te halen en laat die gedachten verder gaan. Realiseer je dat als je in die gedachte wordt meegezogen, je de komende vijf uur in een verhaal kunt zitten dat behoorlijk slecht is. Maar als je leert hoe je het kunt herkennen, heb je de mogelijkheid om het los te laten en verder te gaan,” zegt Sadler.