Eerste varkenslevertransplantatie: hoop van de innovatieve interventie
De man die een varkenslever kreeg is 71 jaar oud. Hij leed aan hepatitis B-gerelateerde cirrose en had hepatocellulair carcinoom: twee aandoeningen waardoor hij niet in aanmerking kwam voor een menselijk orgaan, dat hij nog steeds nodig had om te overleven. Om deze reden is in China geprobeerd een xenotransplantatie, dat wil zeggen een levertransplantatie van een varken, uit te voeren. De man overleefde 171 dagen en volgens deskundigen is dit een belangrijke prestatie.
De eerste transplantatie van varken naar mens
De bij de oudere man geïmplanteerde hulplever werkte meer dan 1 maand en zorgde ervoor dat de patiënt 171 dagen na de operatie kon overleven, wat aantoont dat “genetisch gemodificeerde varkenslevers belangrijke metabolische en synthetische functies bij mensen kunnen ondersteunen”, zoals uitgelegd door de auteurs van de interventie. Zoals gerapporteerd door het wetenschappelijke tijdschrift Journal of Hepatology, zijn deskundigen van mening dat de zaak een historisch keerpunt vertegenwoordigt, hoewel ook “complicaties die momenteel de resultaten op de lange termijn beperken” zijn benadrukt.
Waarom we praten over een “mijlpaal van de hepatologie”
Aan de transplantatie ging een lange en delicate voorbereidingsfase vooraf. De chirurgen implanteerden de hulplever pas nadat ze deze hadden afgenomen van een Diannan-dwergvarken dat tien genetische modificaties had ondergaan met als doel de compatibiliteit van het immuunsysteem en de stolling te verbeteren. “Gedurende de eerste maand na de operatie functioneerde het transplantaat effectief, produceerde gal en synthetiseerde stollingsfactoren, zonder bewijs van hyperacute of acute afstoting”, legden de experts uit bij het beschrijven van de vroege postoperatieve fasen.
Omdat het op de langere termijn niet werkte
“Echter – zo verduidelijkten de chirurgen – werd het orgaan op de 38e dag verwijderd na de ontwikkeling van xenograft-geassocieerde trombotische microangiopathie (xTma): een ernstige complicatie gerelateerd aan de activering van complement”, een sleutelcomponent van het immuunsysteem, “en endotheliale schade. Behandeling met de complementremmer eculizumab en plasmaferese loste de xTma met succes op. Desalniettemin loste de patiënt vervolgens de xTma op. ervoer herhaalde episoden van bloedingen in het bovenste deel van het maagdarmkanaal en stierf op de 171e dag.” De innovatieve reikwijdte van de transplantatie blijft bestaan en vooral het idee dat we kunnen doorgaan op de ingeslagen weg voor nieuwe interventies van hetzelfde type.
Hoop voor de toekomst
“Deze casus toont aan dat een genetisch gemodificeerde varkenslever gedurende langere tijd bij een mens kan functioneren”, benadrukt hoofdonderzoeker Beicheng Sun, van de afdeling Hepatobiliaire Chirurgie en voorzitter van het First Affiliated Hospital van de Anhui Medical University in Hefei, in de Chinese provincie Anhui. “Dit is een fundamentele stap voorwaarts die zowel het potentieel als de obstakels aantoont die nog moeten worden overwonnen, in het bijzonder met betrekking tot ontregeling van de stolling en immuuncomplicaties”, vervolgde Sun. De noodzaak om nieuwe organen te vinden voor degenen die een levertransplantatie nodig hebben, is feitelijk ook bevestigd door de Wereldgezondheidsorganisatie.
Er zijn meer levertransplantaties nodig
De auteurs van het onderzoek herinnerden zelf aan de oproepen van de WHO om de beschikbaarheid van organen te vergroten, gezien de duizenden patiënten die elk jaar sterven terwijl ze wachten op een transplantatie als gevolg van de beperkte beschikbaarheid van menselijke organen. Zoals AdnKronos zich herinnert: “Alleen al in China treft leverfalen honderdduizenden mensen per jaar, maar in 2022 slaagden slechts ongeveer 6.000 mensen erin een levertransplantatie te ondergaan. Deze baanbrekende casus biedt een nieuwe potentiële manier om de kloof tussen de vraag en de beschikbaarheid van organen te overbruggen.”
Ethische vragen
Ongeacht het biologische en chirurgische resultaat blijven er echter enkele vragen bestaan die te maken hebben met de ethische sfeer. Heiner Wedemeyer, van de afdeling Gastro-enterologie, Hepatologie, Infectieziekten en Endocrinologie aan de Hannover Medical School in Duitsland en mederedacteur van het Journal of Hepatology, bracht ze bijvoorbeeld ter sprake en sprak er expliciet over. Het Chinese werk “toont aan dat een genetisch gemodificeerde varkenslever belangrijke leverfuncties kan inplanten en leveren bij een menselijke ontvanger. Tegelijkertijd benadrukt het de biologische en ethische uitdagingen die er nog zijn voordat deze benaderingen kunnen worden vertaald naar een breder klinisch gebruik.”
Het advies van de Nationale Commissie voor Bio-ethiek
De Nationale Commissie voor Bio-ethiek (CNB) heeft zich in het verleden al bemoeid met het onderwerp xenotransplantaties, in het bijzonder met betrekking tot het enten van genetisch gemodificeerde dierlijke organen in mensen. “De NBC is van mening dat er, vooral met betrekking tot de orgaanafstotingsreactie en overdraagbare pathologieën, op dit moment geen bepaalde wetenschappelijke conclusies zijn die voldoende zijn om twijfels en zorgen weg te nemen. In het bijzonder is het niet mogelijk om nauwkeurig de risico’s te identificeren die verband houden met de overdraagbaarheid van xenogene infecties, vooral met betrekking tot de effecten van de relatie tussen genetische recombinatie en virale recombinatie. In deze context gaan zij ervan uit dat alle kwesties die inherent zijn aan de conflict tussen individueel belang en de bescherming van de collectieve gezondheid”. Om deze reden gelooft de NBC “dat een aanpak gebaseerd op het ethische principe van voorzichtigheid en voorzorg noodzakelijk is en daarom houdt zij zich aan het verzoek, voorgesteld door de Aanbeveling van de Parlementaire Vergadering van de Raad van Europa, voor een moratorium op de testfase van xenotransplantaties op mensen”. Voor de commissie is het ook passend om “alle mogelijkheden voor een publiek debat aan te moedigen om kennis over deze kwesties te verspreiden en het ethische bewustzijn van alle betrokken onderwerpen te bevorderen, zodat een echte verificatie van de sociale consensus over deze kwestie plaatsvindt”.
