Dieet kan het risico op dementie beïnvloeden voor mensen met hartziekten of diabetes
Een ontstekingsremmend dieet bevat veel voedingsmiddelen zoals bessen, groene bladgroenten, extra vergine olijfolie, volkoren granen en vis, evenals kruiden zoals knoflook, gember en kurkuma. Een pro-inflammatoir dieet bevat veel sterk bewerkte voedingsmiddelen, geraffineerde granen, rood vlees en volle zuivelproducten.
De bevindingen bieden meer inzicht in de relatie tussen voeding en dementie bij mensen met cardiometabole aandoeningen, een belangrijke risicofactor voor dementie, aldus Abigail Dove, hoofdauteur van de studie en promovendus aan het Aging Research Center van het Karolinska Institutet in Stockholm.
Kan voeding het ontstekingsniveau in de hersenen veranderen?
In het nieuwe onderzoek wilden de onderzoekers achterhalen of een gezond, ontstekingsarm dieet het risico op dementie kan beïnvloeden bij mensen die al een hartaandoening, beroerte of diabetes type 2 hebben gehad.
In het observationele onderzoek werden, met behulp van gegevens van de UK Biobank, meer dan 84.000 volwassenen van 60 jaar en ouder zonder dementie gevolgd, met een mediane follow-up van 12,4 jaar.
“Observationeel” betekent dat de onderzoekers bepaalde uitkomsten analyseerden door simpelweg te volgen wat mensen al deden in hun dagelijkse leven. Mensen in de studie kregen niet te horen dat ze op een bepaalde manier moesten eten of zich moesten richten op specifieke voedingsmiddelen.
Bij ongeveer 8.000 van deze deelnemers werd ook een BMI-onderzoek (brain-machine interface) uitgevoerd, waarmee onderzoekers konden kijken naar markers die duiden op dementie.
Bij de start van het onderzoek en maximaal vier keer tijdens de follow-up vulden de deelnemers een vragenlijst in waarin ze moesten aangeven welke voedingsmiddelen ze de afgelopen 24 uur hadden gegeten en hoeveel, zegt Dove.
Die informatie werd ingevoerd in de Dietary Inflammatory Index, een bekende gevalideerde tool, om een gemiddelde totaalscore te berekenen op basis van de mate waarin die voedingsmiddelen ontstekingen in het hele lichaam beïnvloeden.
De deelnemers werden in drie even grote groepen verdeeld: de groepen met de laagste scores kregen een ontstekingsremmend dieet, de groepen met de hoogste scores kregen een ontstekingsbevorderend dieet en de groepen in het midden kregen een neutraal dieet.
Dementie werd vastgesteld op basis van een algoritme dat gebruikmaakt van informatie uit medische dossiers van patiënten, zelfgerapporteerde medische voorgeschiedenis en overlijdensregisters. Dit algoritme blijkt bij ongeveer 4 op de 5 gevallen dementie te kunnen voorspellen.
Om de impact van voeding te kunnen bepalen, hielden de onderzoekers rekening met veel factoren die verband houden met cognitieve achteruitgang, waaronder opleidingsniveau, inkomen, ras, overgewicht en obesitas, hoge bloeddruk, roken en fysieke activiteit.
Mensen die een ontstekingsremmend dieet aten, hadden 31 procent minder kans op dementie
De deelnemers met cardiometabole aandoeningen die een ontstekingsremmend dieet volgden, hadden 31 procent minder kans om dementie te ontwikkelen dan degenen die een ontstekingsbevorderend dieet volgden.
Een andere manier om het verminderde risico te begrijpen, is dat mensen die het ontstekingsremmende dieet volgden, ongeveer twee jaar later dementie ontwikkelden dan mensen die de ontstekingsbevorderende voedingsmiddelen aten, zegt Dove.
Hoewel er veel onderzoeken zijn die suggereren dat het belangrijk is om gezond te eten om de ziekte van Alzheimer te voorkomen en de gezondheid van de hersenen te behouden, zijn de exacte biologische redenen hiervoor nog niet volledig begrepen, zegt Yian Gu, MD, PhD, universitair hoofddocent neurologie aan het Columbia University Medical Center in New York City.
“Het onderzoek levert niet alleen aanvullend bewijs ter ondersteuning van het eten van gezonde voeding, maar legt ook uit waarom zo’n dieet goed is, namelijk door ontstekingsremmende werking”, zegt Dr. Gu, die niet betrokken was bij het nieuwe onderzoek.
MRI-scans van de hersenen suggereren dat een dieet met minder ontstekingen de hersenen kan beschermen
MRI-scans van de hersenen van de groep die een ontstekingsremmend dieet kreeg, lieten significant grotere volumes van de grijze stof zien en minder ‘hyperintensiteiten van de witte stof’, kleine laesies en microbloedingen die in verband worden gebracht met verschillende risicofactoren voor dementie.
Chronische laaggradige ontsteking is een belangrijk kenmerk van cardiometabole ziekten en is betrokken bij de ontwikkeling van dementie, zegt Dove. De auteurs vermoeden dat het verlagen van ontstekingen in het hele lichaam via ontstekingsremmende voeding de progressie van neurodegeneratieve schade en vasculaire schade in de hersenen kan vertragen en het risico op cognitieve stoornissen en uiteindelijk dementie kan verlagen.
Dieet kan een reële impact hebben op het risico op dementie, maar er is meer onderzoek nodig
Al met al is het onderzoek belangrijk omdat het suggereert dat voor mensen in deze risicogroep het veranderen van hun eetpatroon een effectieve strategie kan zijn om hun kans op dementie te verkleinen, aldus Dove.
Maar het is belangrijk om op te merken dat dit een observationele studie was. Hoewel de onderzoekers een verband vonden tussen een ontstekingsremmend dieet en verminderde systemische ontsteking, gunstigere MRI-markers van de hersenen en een lager risico op dementie, bewijst de studie niet dat dieet die positieve veranderingen veroorzaakte.
“Er zouden interventiestudies nodig zijn waarbij deelnemers willekeurig worden toegewezen aan een ontstekingsremmend versus een ontstekingsbevorderend dieet om deze hypothese definitief te testen”, aldus Dove.
